Luilak in Hoorn: het stond altijd garant voor veel kattenkwaad, lawaai, maar ook vernielingen, brandjes en arrestaties. Dit alles lijkt sinds een aantal jaar helemaal verdwenen. Morgen is het weer zover, alleen Luilak (de zaterdag voor Pinksteren) is niet meer. Maar hoe ging het er vroeger dan aan toe?
"We gingen met een grote groep 's morgens vroeg door de stad, met blikken, en eindigden dan op één van de pleinen in de stad. Dan kreeg je wat lekkers", vertelt Horinees Wally Ooms over zijn herinneringen van zo'n zestig jaar terug.
Ook zijn broer weet het nog als de dag van gister. "We gingen heel vroeg weg, uurtje of vier of vijf in de morgen. Daarmee lieten we zien dat we niet lui waren. En met veel lawaai lieten we dat blijken. En hoe meer herrie, hoe beter. Sommigen werden dan ook boos, omdat er werd aangebeld of op het slaapkamerraam werd geklopt."
Maar naast lawaai maken ging het vaak ook gepaard met baldadigheid. Zo schrijft het Westfries Genootschap dat de iets oudere jeugd vaak vuurtjes maakte en een spoor van vernielingen aanrichtte. Volgens de vereniging is daarom in 1949 besloten dat in Hoorn Luilak door de Hoornse Jeugdraad werd georganiseerd. Kinderen konden zich verkleden en prijzen winnen. En op de Roode Steen werd dan kabaal gemaakt, waarna ze een zogenaamde luilakbol als lekkernij kregen.
Verschrikkelijk iets
De combinatie van lawaai en vandalisme ging ook in de jaren tachtig nog hand in hand tijdens luilak, zo is in een oude video te zien. Ramen van winkeliers worden ingegooid, wat leidde tot boosheid. "Het is een verschrikkelijk iets, dat je je spullen niet eens knap achter kan laten", vertelt de sigarenman die ook nog een aantal sigaren moet missen. "Al is het deurtjebel of met bussen achter de fiets, dan zeg je: oké."
Brandjes in containers en een telefooncel volgen. "Dit is helemaal niet meer leuk. Dit heeft niets met luilak te maken", vertelt een brandweerman.
Bekijk hier een video van Luilak in 1986 en 1965:
En zo zet luilak zich ook tientallen jaren voort. Hier en daar vernielingen, brandjes en vooral lawaai en gooien van boter en eieren naar auto's of woningen. Krantenberichten laten elk jaar wel zien dat er vandalen zijn aangehouden of een boete hebben gekregen.
Inmiddels is luilak vervaagd. Jongeren die de straat op gaan om mensen massaal wakker te maken met herrie, het gebeurt niet meer. "Vroeger gingen we samen met de politie de wijken door, de nacht voor luilak vaak om jongeren aan te spreken", vertelt een jongerenwerker. "Maar het is nu weggeëbd, eigenlijk voor corona al."
En ook de politie merkt dat de traditie steeds meer afneemt. Wel blijven ze alert en roepen ze vooral jongeren op om het gezellig te houden.