HILVERSUM – Oogartsen van Tergooi MC behandelen ieder jaar rond de jaarwisseling mensen met ernstig oogletsel door vuurwerk. Ook oogarts Fleurieke Verhagen ziet de gevolgen van dichtbij. In een interview dat Tergooi MC publiceerde, waarschuwt zij voor de risico’s. “Dit letsel is vaak ernstig en in veel gevallen onnodig.”
Tijdens de vorige jaarwisseling liep een recordaantal mensen oogletsel op door vuurwerk, blijkt uit cijfers waarover NOS begin dit jaar berichtte. Het was het hoogste aantal in tien jaar tijd. Volgens Verhagen is de jaarwisseling voor oogartsen dan ook een spannende periode.
Vorig jaar behandelde ze meerdere jongeren met vuurwerkletsel, waarvan er drie onder narcose moesten worden onderzocht en behandeld. Dat wenst ze niemand toe. Verhagen: “Als ik nu zie hoeveel vuurwerk er wordt verkocht, vaak met het idee om nog één keer goed te knallen voordat het vuurwerkverbod ingaat, dan houd ik mijn hart vast.”
Ernstige schade aan het oog
Vuurwerkletsel bestaat vaak uit een combinatie van verbranding, chemische schade door kruit en een harde klap van de explosie. Soms komt er ook een scherp fragment in het oog terecht. “Die klap kan veel schade veroorzaken, van een scheur in het hoornvlies of de iris tot staar of een netvliesloslating”, legt Verhagen uit. “In het ergste geval moet een oog zelfs worden verwijderd.”
Het behandelen van vuurwerkletsel is ‘heftig’ volgens de oogarts. Patiënten hebben vaak veel pijn en het is niet altijd duidelijk hoeveel schade er precies is. Ook het verwijderen van kruit is ingewikkeld, omdat dit zich door een chemische reactie invreet in het weefsel en te vergelijken is met het verwijderen van meerdere splinters uit het oog. “Het allerergste vind ik dat het letsel zo onnodig is”, zegt Verhagen. “Dit had nooit hoeven gebeuren.”
Omstanders lopen ook risico
Opvallend is dat oogletsel niet alleen ontstaat bij mensen die zelf vuurwerk afsteken. Volgens Verhagen wordt ongeveer 40 tot 50 procent van het oogletsel veroorzaakt door vuurwerk van een ander. “Je hoeft zelf helemaal niets geks te doen om toch ernstig gewond te raken.”
Slechts 8 procent van de oogletsels komt door illegaal vuurwerk. “Legaal vuurwerk kan dus net zo veel schade geven”, zegt Verhagen.
Blijvende gevolgen
De gevolgen van oogletsel door vuurwerk kunnen ingrijpend zijn. Verhagen: “Van de 187 mensen met oogletsel afgelopen jaarwisseling hield een derde blijvende schade. Vijftien ogen waren zo beschadigd geraakt dat ze blind werden. Zes daarvan moesten zelfs worden verwijderd.” De impact op het dagelijks leven is groot, zeker bij beroepen als chirurg of piloot. “Oogletsel kan je toekomst dus echt veranderen.”
Beschermen blijft belangrijk
Verhagen adviseert om vuurwerk zoveel mogelijk over te laten aan professionals. Wie toch in de buurt is, doet er goed aan een vuurwerkbril te dragen en afstand te houden, vooral bij wind. “En eigenlijk zouden kinderen helemaal geen vuurwerk moeten afsteken”, stelt Verhagen. “Het voelt voor veel mensen normaal, omdat het al zo lang zo gaat. Maar als je ziet wat voor schade het kan geven, denk je daar toch anders over.”