LAREN - Wie vandaag naar het kerstconcert in de Sint-Jansbasiliek in Laren komt, stapt een traditie binnen waarin gregoriaans, meerstemmige koormuziek en kerstliederen elkaar vinden. "We willen het publiek niet alleen laten luisteren, maar écht laten meebeleven", zegt Reggie van Berkel, woordvoerder van de Sint Jansschola.
Volgens Van Berkel zit er elk jaar weer een nieuwe wending in het concert, maar dit jaar sluit het muzikale evenement een wel heel bijzonder jaar af. Het jaar 2025 stond namelijk in het teken van honderd jaar Sint-Jansbasiliek. Het motto is dit jaar 'Ziel en Zaligheid'.
Muziek die de ruimte laat zingen
Deze keer krijgt het kerstconcert een nog sterkere beleving. "Mensen verwachten het traditionele, maar er zit altijd net iets anders in dan het jaar ervoor", zegt Van Berkel.
De zangers zingen deze keer antifonaal. Dat betekent dat er twee koorgroepen zijn, die elkaar in zang afwisselen en daarbij door het schip (de middenbeuk in de kerk) en langs de banken bewegen.
Dat is bewust "anders" gedaan dan vorig jaar, legt Van Berkel uit. "We willen zo het publiek er meer bij betrekken."
'Even vijf kwartier uitbuiken'
Voor wie het jargon niet kent: gregoriaans is verstilde, eenstemmige kerkmuziek. Meerstemmig betekent juist dat verschillende melodieën tegelijk klinken. Door die afwisseling ontstaat volgens Van Berkel een heldere lijn - van verwachting naar vreugde.
"We lopen en staan langs de banken, en zijn verdeeld over de hele kerk", aldus Van Berkel. Daarbij blijft het concert - zoals altijd - compact en feestelijk. "Het duurt maar vijf kwartier, even uitbuiken", zegt ze. Het resultaat moet zowel "verstild" als "sprankelend" klinken.
De Sint Jansschola en het projectkoor
De Sint Jansschola bestaat dit jaar uit circa dertig zangers, die zijn geselecteerd uit kerkkoren in de regio met een focus op gregoriaanse muziek. Het is een projectkoor, dus voor ieder concert worden zangers uitgenodigd die nog relatief weinig professionele oefening kennen.
Bas Groenewoud geeft sinds 2015 muzikaal leiding aan de Latijnse vieringen in de basiliek, dirigeert meerdere koren en nam in 2022 het stokje over bij de Sint Jansschola. Als componist zette hij de toon van het jubileumjaar met de Missa pro Centenario, maar eerder al schreef hij onder meer Missa Antonii, Communion en Te Deum Laudamus.
Op het orgel hoort u Wybe Kooijmans, vaste organist van de Grote Kerk in Naarden en regelmatig te gast als koorbegeleider in Laren. Een bijzondere stem is dit jaar die van Lucia, een jonge nicht van oud-dirigent Hans Rikkert de Koe.
'Laten we geboorte en vreugde delen'
Als het aan Van Berkel ligt, wordt het opnieuw een middag waarop publiek en basiliek elkaar vinden. "We verwachten veel mensen en hopen ook nieuw publiek te verwelkomen", zegt ze. "Mensen staan soms al voor de deuren in de rij, zelfs als het koud is. Dat doet ons wat."
Haar uitnodiging is eenvoudig en hartelijk: "Kom ruim op tijd en laat je meenemen." Ze voegt toe: "We eindigen juichend, want kerst is geboorte en vreugde, en die delen we het liefst met zoveel mogelijk mensen."