De dood van de 17-jarige Lisa veroorzaakte een schokgolf door de regio en de rest van het land. Na haar overlijden werd de tiener herdacht in haar woonplaats Abcoude. Daarnaast werd op meerdere manieren aandacht gevraagd om geweld tegen vrouwen tegen te gaan. Achter de zichtbare campagnes zijn omwonenden en gemeenten bezig met de veiligheid in de omgeving. Wat is er de afgelopen maanden veranderd?
De boomstammen in de vorm van een hart markeren de gruwelijke plek waar de 17-jarige tiener op 20 augustus om het leven kwam. Het tegemoetkomend verkeer kan de plek van haar overlijden van ver aan zien komen.
Lisa’s overlijden bracht een landelijke discussie op gang over de veiligheid van vrouwen op straat. Daarnaast werden er meerdere acties georganiseerd, zoals de fietsactie van de Dolle Mina’s, de stille tocht van (oud-)bewoners uit het AZC in Amsterdam-Zuidoost en de inzameling voor de campagne van Wij Eisen De Nacht Op.
In Amsterdam-Zuidoost, het stadsdeel naast de Holterbergweg in Duivendrecht, leeft de gewelddadige dood van de tiener onder jonge meiden, vertelt Sherel Gesser-Guira van Parels Met een Missie. Haar stichting ondersteunt meisjes van 8 tot en met 12 jaar uit Zuidoost. Deze kinderen worden gekoppeld aan tieners en jonge vrouwen boven de 15 jaar, van wie ze begeleiding krijgen in bijvoorbeeld schooltaken of sociale verwachtingen.
"Deze gebeurtenis heeft veel impact gehad", zegt Gesser-Guira. "Haar dood riep bij sommige meisjes angst en onzekerheid op, anderen vroegen zich af hoe zoiets heeft kunnen gebeuren." Daar kwam bovenop dat het slachtoffer een leeftijdsgenoot was van de young leaders binnen haar organisatie. "En natuurlijk dat het dicht bij huis gebeurde."
Behoefte aan ondersteuning
Om de zorgen weg te nemen wordt het onderwerp met de schoolkinderen regelmatig besproken in kleine groepen. "Dat doen we op een laagdrempelige manier en altijd op hun tempo. Meiden bepalen zelf wat ze willen delen." Ook merkt Gesser-Guira dat ouders net zo goed zorgen hebben. "Soms nemen zij zelf contact op om te vragen hoe ze met hun dochters over dit onderwerp kunnen praten. We merken dat ouders behoefte hebben aan ondersteuning daarin."
Als tools wordt de meisjes geleerd welke situaties of omstandigheden risico’s kunnen vergroten. "Denk bijvoorbeeld aan slecht verlichte plekken, drukke hangplekken zonder toezicht of situaties waarin meiden zich onder druk gezet voelen. De nadruk ligt op bewustwording en op wat ze zelf kunnen doen om veilig te blijven. Daarmee hopen we het gevoel van veiligheid te versterken."
Cursussen zelfverdediging
Ook trainer en coach Tamara Deceuninck merkt dat het onderwerp erg leeft onder haar deelnemers. Deceuninck geeft cursussen zelfverdediging in het Dominion Center in Duivendrecht, niet ver van de plek waar de gewelddadige moord is gepleegd. "Mijn cursisten melden zich aan, omdat ze veel in het nieuws horen dat er geweld tegen vrouwen wordt gepleegd. Als zoiets gebeurt, hebben ze niets om zich te kunnen verdedigen. Dat besef zorgt ervoor dat ze iets willen doen."
Wat de trainer haar cursisten leert in de zelfverdedigingscursus is dat vrouwen zich bewust worden van hun omgeving. "Wat ik de cursisten meegeef is hoe ze zich kunnen verplaatsen in een dader. Zo bekijken ze vanuit dat perspectief hoe een gewelddadig persoon een slachtoffer uitzoekt. Tegelijkertijd leer ik hen hoe je fysiek reageert." Deceuninck gebruikt daarin krav maga, een zelfverdedigingssysteem uit Israël. "De technieken kun je inzetten om een aanval instinctief te blokkeren, waardoor je een grotere kans kan hebben om een vorm van geweld te overleven."
Aanpak vergroten veiligheid
De gemeente Ouder-Amstel laat weten dat er meerdere maatregelen zijn genomen na de gewelddadige dood van de tiener. Zo is het gras langs de berm van de Holterbergweg bewust kort gehouden en is de verlichting in de omgeving versterkt. Daarnaast is er twee maanden camerabewaking geweest en heeft de politie na de moord extra toezicht en handhaving ingevoerd.
Het preventief cameratoezicht is inmiddels beëindigd, vertelt een woordvoerder. "Maar de impact van het misdrijf is echter dusdanig, dat de Holterbergweg nog wel altijd aandacht krijgt in de surveillance. De wijkagenten zijn daarom extra aanwezig op de Holterbergweg."
De straat is aangewezen tot pilotgebied van de gemeente, die bezig is om de veiligheid in Ouder-Amstel aan te pakken. "Op die manier kunnen we extra maatregelen treffen om de fysiek en sociale veiligheid op de weg te versterken. We willen zorgen dat in de openbare ruimte deze route door zoveel mogelijk fietsers wordt gebruikt, omdat juist dat ook bijdraagt aan de sociale veiligheid."
Verdedigingstools
In het geval van Lisa ging het om een dader met een mes, en was het dus een levensbedreigende situatie. "Ik kan mijn cursisten niet beloven dat je ongeschonden uit een aanval kunt komen", onderstreept Deceuninck. "Geweld is helaas ook niet altijd voorkomen, maar ik leer hen wel hoe ze zich fysiek kunnen verdedigen als dat nodig is."