Start van hoofdcontent
nl

Column: Stemvolk

25 oktober 2025, 17.14 uur
Door Sjaak Grosthuizen · Foto: Streekomroep_West-Friesland

We gaan weer naar de stembus! Ik weet niet zeker of dit jaar het aantal zwevende kiezers hoger is dan ooit. We kunnen, als we daar behoefte aan hebben een vragenlijst afwerken en dan krijgen we een stemadvies. Ik moet je bekennen dat ik daar nog steeds verwonderd over ben. Niet omdat zo’n vragenlijst je een stemadvies kan geven, maar dat je zo’n programma nodig hebt. Zelfs mensen waarvan ik het sterke vermoeden koester dat zij op politiek gebied de zaken goed volgen gebruiken zo’n programma om tot een keuze te komen.

Of het moet natuurlijk zijn, dat de keuze al ver van tevoren vaststond, maar dat er gezocht werd naar een bevestiging. Ik doe een tweede bekentenis: ik heb ooit in een grijzend verleden ook zo’n stemwijzer ingevuld, maar dat deed ik om te controleren of de vragenlijst die naar eer en geweten is ingevuld ook correct werkte. Ik heb tot mijn afgrijzen de lijst drie keer moeten invullen voordat ik het antwoord kreeg dat ik verwachtte. Betekent dat nu, dat ik een verkeer beeld had van de partij waarvan ik overigens zo’n halve eeuw lid ben, of dat de vragenlijst niet in orde was of dat ik zelf afgedwaald was van de kudde?

Ik zweef niet en ik verwacht de eerstkomende jaren ook geen aanleiding tegen te komen die mijn keuze zal veranderen. Ooit veronderstelde iemand dat ik een politiek leider slaafs volgde en dat ik eerst diens uitspraken moest aanhoren om vervolgens te weten welke mening ik mocht hebben. Ik vind dat een verontrustende aanname. In alle politieke systemen waar dit wel het gebruik is, heerst een benauwende dictatuur. Of ik het in alles eens ben wat Timmermans zegt? Dat is hem geraden! En iedereen die mij vertegenwoordigen wil. En ik ben zo ontzettend blij dat ik in mijn partij niet de enige ben die daar zo in staat. De mensen waaraan ik vanaf het moment dat ik stemrecht heb mijn steun toevertrouwde waren mensen in wie ik mijzelf herkende en zo hoort dat dan ook.

Tegenwoordig heeft het woord verzuiling iets ouderwets gekregen. Vroeger was het aantal zuilen niet zo groot en de partijen hadden een eigen identiteit. Veelal was al bij je geboorte duidelijk op welke partij je zult stemmen wanneer het zo ver is. In mijn geval was het nauwelijks anders. Ik ben toen het zo ver was, lid geworden van de KVP, in dezelfde periode dat ik ook een intensieve door een vicaris van het bisdom Haarlem gegeven theologie cursus volgde en ging werken op een katholieke school. Zowel de vicaris als de docenten van de Kweekschool in Den Helder hebben bij mij de schakelaar omgezet om te zoeken naar de waarden in het leven en mijn verantwoordelijkheid om daar iets mee te doen. Zo groeide ik de andere partij in en het bijzondere is dat zolang ik doorgroei ook die partij zich ontwikkelt.

Woensdag zal in Nederland en dus ook in Hoorn gekozen worden uit een idiote hoeveelheid partijen en het gevaar bestaat dat de grootste partij van de vorige verkiezingen ook nu weer de grootste partij gaat worden op een thema dat geen letter veranderd is. De grote leider die zelfs in zijn eigen beweging geen tegenspraak duldt voelt zich de grote baas van De Nederlander. Elke keer wanneer ik hem dat hoor zeggen vloek ik hartgrondig. Ik heb zijn volgelingen, De Nederlanders, gezien. In de raadzaal, in de buitenlucht, op de televisie en ik heb van hen die nog wat kunnen schrijven de meest afgrijselijke reacties gelezen op berichten in de sociale media. Meningen die niet gebaseerd zijn op een redelijk compleet feitenoverzicht, maar op opgeroepen en aangewakkerde onlustgevoelens.

Er zijn mensen verantwoordelijk voor het opwekken van volkswoede. In de geschiedenis van alle landen en volkeren heeft dat plaatsgevonden. Volkswoede en redeloosheid en daar is in dit geval één persoon de superaanstuurder voor aan te wijzen en in veel plaatsen een aanstuurvervanger. Rol van aanstuurder is simpel: maak de boodschap niet moeilijk en maak gebruik van de makkelijk op te wekken sentimenten die horen bij onvrede en angst. Noem een paar voor de hand liggende misstanden in de maatschappij en zoek daar de zondebok voor die past binnen de basisangsten van de mens. Wie zich goed bang en boos laat maken en bereid is niet meer zelf na te denken en te zoeken naar de juiste antwoorden mag zich ook De Nederlander noemen. Wie echter het gezonde verstand gebruikt voelt vaste grond onder de voeten en is daarmee de echte Nederlander. Ik hoop ontzettend dat het overgrote deel van de Nederlanders woensdag hun gezonde verstand meeneemt naar de stembus.

Disclaimer: De inhoud van de column is uitsluitend voor rekening van de auteur. Streekomroep West-Friesland is niet ge- of verbonden aan een politieke partij of welke politieke richting dan ook, maar geheel autonoom en onafhankelijk.