HILVERSUM - Beeld & Geluid heeft dinsdag het Manifest Nieuwswijsheid gelanceerd, het eerste Nederlandse manifest dat pleit voor een gezamenlijke aanpak om de omgang met nieuws en informatie te verbeteren. Samen met het project DichterBijNieuws, een initiatief van Netwerk Mediawijsheid, roept de organisatie onder meer onderwijsinstellingen, journalisten, beleidsmakers, wetenschappers en techbedrijven op om te werken aan een 'nieuwswijzer' Nederland.
Zorgen over het Nederlandse medialandschap waren aanleiding voor het manifest. Uit het Digital News Report 2025 blijkt dat het vertrouwen in nieuws is gedaald van 57 procent in 2023 naar 50 procent in 2025, en dat jongeren minder interesse hebben in actualiteit. Ook beïnvloeden algoritmes en kunstmatige intelligentie steeds meer welke informatie mensen te zien krijgen, vaak zonder transparantie over hoe dat gebeurt.
Het manifest is tot stand gekomen met bijdragen van tientallen professionals uit journalistiek, onderwijs, beleid, technologie en wetenschap, op basis van drie kennisateliers in 2024 en recent onderzoek.
Vijf pijlers
Het Manifest Nieuwswijsheid bevat vijf pijlers: het versterken van samenwerking tussen sectoren, inzicht in medialogica, grip op technologie, behoud van sterke journalistiek en het structureel opnemen van nieuwswijsheid in onderwijs.
"Deze thema's wil Beeld & Geluid onder de aandacht brengen om het gesprek te openen richting de journalistiek en de politiek, om er zo voor te zorgen dat het nieuws op een goede manier verspreid blijft worden", vertelt Communicatieadviseur Dennis de Bruin aan NH Gooi. "En dat is een uitdaging, want er wordt steeds meer nepnieuws verspreid. Hoe gaan we daar nou mee om? Hoe zorgen we ervoor dat we echt en nep van elkaar kunnen onderscheiden? Het manifest is een manier om daarover het gesprek te openen."
Weerbaarheid vergroten
Beeld & Geluid hoopt met het verhogen van de nieuwswijsheid in Nederland de weerbaarheid van de samenleving te vergroten en het fundament van de democratie te versterken. Iedereen die kan bijdragen wordt aangespoord om hier structureel werk van te maken.
"Wanneer wij van kinderen en jongeren verwachten dat zij straks als actief burger bijdragen aan onze democratie, dan hoort daar ook het aanleren van nieuwswijze vaardigheden en gedrag bij", aldus Patricia van Rijswijk, specialist Nieuwswijsheid bij Beeld & Geluid.
Democratie onder druk
"De democratie staat onder druk. Dat is niet alleen een gevoel, maar ook meetbaar", zegt operationeel directeur van de Democratie Monitor Pieter van Boheemen in het persbericht. "Intimidatie van journalisten is verdubbeld, propaganda verspreidt zich razendsnel via sociale media. Nieuws zou het publieke debat moeten voeden, niet polariseren. Als onderwijsinstellingen, wetenschappers en journalisten samen optrekken, blijken ze veel meer invloed te hebben dan ze zelf vaak denken."
De komende tijd zal het Manifest Nieuwswijsheid aangevuld worden met animatievideo's, podcasts, artikelen en kennisateliers. Meer informatie is te vinden op de website.