Start van hoofdcontent
nl

Column: Beeldig

12 juli 2025, 23.25 uur
Door Sjaak Grosthuizen · Foto: Streekomroep_West-Friesland

Als kind heb ik wel eens gefantaseerd hoe ik het voor elkaar zou kunnen krijgen dat men een standbeeld van mij zou oprichten. Ik bedacht wat daar allemaal voor nodig zou zijn om de goegemeente zo ver te krijgen het normaal te vinden een beeld op een sokkel te hijsen in dankbare gedachtenis aan mij.

In latere jaren begon ik door te krijgen dat het dan wel heel erg veel zou moeten zijn, meer dan in mijn vermogen lag en er is ook een momentje geweest dat ik ook dik tevreden zou zijn met slechts een buste, maar die moest dan wel goed op mij lijken.

Van huis uit waren wij geen familie die dergelijke grootheden voortbracht en dat werd mij op een degelijke wijze bijgebracht. De grote mensen die, zij het niet zo frequent, wel in de categorie klei-, steen- of bronsgelijkenis passen zijn simpelweg een paar maten te groot voor ons, eenvoudige burger hoe zeer wij ook ons best blijven doen.

Louis Davids zong ooit een voor onze categorie mensen het mooie lied: ‘Als je voor een dubbeltje geboren bent, bereik je nooit een kwartje.’ Zelfs tot dit moment blijft dat in mijn achterhoofd gezongen worden, welk compliment me door welke hotemetoot dan ook wordt gegeven.

Nu zijn veel standbeelden in de afgelopen eeuwen neergezet als eerbetoon aan iemand die ons landje veel heeft opgeleverd en meestal als koninklijk figuur of als militair die de voor een echt standbeeld benodigde veldslagen heeft gewonnen. Hier en daar zijn ook hele of gedeeltelijke beeltenissen van geliefde artiesten neergezet.

Onlangs lieten we onze kleinzoon spelen naast Tante Leen, Johnny Jordaan en een accordeonspeler. Het was in de Jordaan waar deze muziekmakers vandaan kwamen, waardoor deze buurt een muzikaal koninkrijkje in Amsterdam en ons hele land werd. De meeste standbeelden en monumenten worden echter geplaatst om slachtoffers van bruut oorlogsgeweld te herdenken.

In Hoorn zijn ook beelden te zien van personen die er hebben rondgewandeld en van betekenis zijn geweest voor de stad. Theodoor Velius bijvoorbeeld. Hij heeft niemand omgebracht of laten ombrengen en Elias Koster heeft veel bijgedragen aan veeverbetering. Schipper Bontekoe kon het allemaal goed vertellen en is bijna onherkenbaar te zien dichtbij drie van zijn verzonnen scheepsjongens. Johannes Messchaert kon zo prachtig zingen dat er naast zijn beeltenis ook een straat is vernoemd. Willem Karel baron van Dedem is vooral hotemetoot geweest die ook even iets had met Hoorn.

De andere beeltenissen zijn van mensen die van het bestaan van Hoorn nooit iets hebben geweten, omdat Hoorn in hun tijd helemaal niet bestond. Mars, Minerva, Fides en Amor hebben zelf ook niet eens bestaan. Maar Christus weer wel en er zijn nu Hoornse brave burgers die menen dat deze persoon nog steeds werkzaam is om de burger in de stad en verre ommelanden op afroep bij te staan. Diverse andere afgebeelde anonieme personen staan voor mensen die moeten ons herinneren aan de verschrikkingen van de oorlog.

De grootste afbeelding op de hoogste sokkel is een historisch figuur die tijdens zijn leven bij de klasse burgers hoorde die zich ver verheven wisten boven de klasse waar mijn voorouders deel van uit maakten. Sinds 1893 staat hij daar fier de trots uit te stralen dat wij als klein landje toch maar een gebied konden beheren en uitmelken dat vele malen groter was.

Tot aan de Tweede Wereldoorlog werden jaarlijks kransen bij het beeld geplaatst om de waardering voor prestaties van deze grote man te blijven gedenken. Er zijn meerdere straten en een heuse tunnel naar hem vernoemd en is Hoorn niet al lange tijd ook de Coenstad? Op zoveel eer zou ik zelfs als jong kind niet hebben gerekend.

Het beeld staat nu trots iets uit te stralen waarover wij nu grote schaamte dienen te voelen. We plaatsen niet meer bloemen bij het beeld als eerbetoon. Er is onlangs wel een idioot met de naam Thierry Baudet geweest die er een bosje bloemen neerlegde als eerbetoon. Hiermee zou voor ieder met een normale inborst duidelijk moeten zijn, dat het beeld daar op die plek niet meer thuis hoort. In geen enkele Duitse stad staat nog een groot beeld van Hitler en dat is te prijzen.

In Rusland voelde men terecht aan dat het vereren van Stalin niet goed voelde en het is een veeg teken dat men Stalin nu wel hier en daar weer op een sokkel plaatst. Argumenten over het bewaren van Hoornse geschiedenis klinken daarom in mijn oren als onzinnig. En wanneer men mij in mijn kindertijd had uitgelegd dat je een standbeeld krijgt wanneer je een heleboel mensen laat vermoorden zou een toekomstig beeld van mij ervaren zijn als een nachtmerrie.

Disclaimer: De inhoud van de column is uitsluitend voor rekening van de auteur. Streekomroep West-Friesland is niet ge- of verbonden aan een politieke partij of welke politieke richting dan ook, maar geheel autonoom en onafhankelijk.