Op de joodse begraafplaats in Muiderberg zijn eeuwenoude grafstenen uit de grond gehaald en schoongemaakt zodat ze weer leesbaar zijn. De graven stammen uit de 17de eeuw en leveren volgens historici een 'bron van informatie' over de vroegste geschiedenis van de joodse gemeenschap in Nederland.
Opgraving - NH Nieuws
"Eigenlijk is alles wat we vinden bijzonder", zegt historicus Guus Kroon. Samen met vrijwilligers, de beheerder van de joodse begraafplaats en andere historici is hij sinds augustus vorig jaar op zoek naar de oudste graven in het gebied om die weer een naam te kunnen geven.
Het gaat om graven die zijn omgevallen en compleet overwoekerd onder de grond liggen. Inmiddels hebben ze al 171 verdwenen grafstenen teruggevonden, allemaal uit de 17e of 18e eeuw.
Niet gemakkelijk
Het is een behoorlijke klus, want een hoop grafstenen die we vinden liggen 'op hun rug', zoals Kroon zegt. "Veel grafstenen zijn overwoekerd door planten of vernield tijdens de Tweede Wereldoorlog. We zijn onder de grond aan het zoeken naar deze oude stenen. Vaak zijn ze omgevallen en liggen ze met de tekst naar de bodem."
Over de begraafplaats
De begraafplaats werd in 1640 gesticht door Amsterdamse joden van Oost-Europese afkomst en is vandaag de dag de grootste joodse begraafplaats in Nederland die nog in gebruik is. De oudste nog zichtbare grafsteen stamt uit 1655, maar volgens historici werden de eerste mensen in 1642 begraven.
Bijzonder is dat juist de oudste stenen - van vóór 1655 - vermoedelijk zijn verdwenen tijdens het Rampjaar 1672. Franse troepen hadden toen stenen nodig om hun kanonnen over de dijk richting Amsterdam te vervoeren. Historici denken dat daarvoor grafstenen van Muiderberg zijn gebruikt.
Om ze te kunnen lezen, moeten de vrijwilligers en historici met man en macht de loodzware stenen omdraaien. Kroon: "Dat is een behoorlijke klus. Maar het is het absoluut waard. We hebben daardoor al een hoop bijzondere vondsten gedaan. Zo kwamen we van de week een steen tegen van de Rothschild's - een bekende joodse familie uit de 18e en 19e eeuw."
Ook kwamen ze kortgeleden een zerk tegen van de familie 'Lamoeneman', die de achternaam later veranderde naar 'Citroen'. "Die familie is naar Frankrijk verhuisd. Daar hebben ze puntjes op de 'e' gezet en zijn ze een bekend automerk gestart: Citroën."
Opgravingen nog niet voorbij
Inmiddels is 70 procent van het oudste terrein onderzocht. De komende maanden gaan de opgravingen nog door. Uiteindelijk wordt alle informatie onderzocht en gedocumenteerd, om zo het archief compleet te maken.