Nog nooit was de starterslening zo populair als nu. Er wordt door starters in West-Friesland zoveel gebruik van gemaakt, dat gemeenten de bijna lege potten weer voor miljoenen euro's aanvullen. Ook Dion (30) en Floris (24) uit Hoorn konden dankzij deze lening hun droomhuis kopen.
Startersleningen West-Friesland populairder dan ooit - NH Nieuws
Blij steekt het stel de sleutel in de deur van hun nieuwe woning. Dat alle stukken zijn getekend en ze nu echt aan de slag kunnen, is na al het geregel ook een opluchting. "Zonder starterslening was dit nooit gelukt", aldus Dion.
Daardoor konden ze, naast de hypotheek van de bank, via de gemeente nog eens 50.000 euro extra lenen. En daardoor zijn de starters eigenaar van een huis met twee slaapkamers, een kleine tuin en een balkon. Wel een kluswoning, maar dat deert ze niet. "We gaan het beetje bij beetje opknappen."
'Starterslening is een noodzakelijk kwaad'
Ze zijn één van de vele West-Friese starters die gebruik maken van de populaire starterslening. Adviseur Arjan de Rijke van makelaarskantoor Westfries Goed weet nog goed hoe jarenlang de potten geld voor deze maatregel vrijwel onaangeroerd bleven. Maar hoe anders is dat nu. "Het is helaas een noodzakelijk kwaad. Met de huidige prijzen zie je dat starters ook vaak het maximaal beschikbare bedrag nodig hebben om überhaupt wat te kunnen kopen."
Neem Medemblik. Daar werden tussen 2011 en 2023 in totaal 199 startersleningen verstrekt, gemiddeld 15 per jaar. Maar vorig jaar steeg het naar 50. En in Opmeer verdubbelde het aantal in 2024 ten opzichte van 2023.
Kopen van huis bijna mislukt door lege pot in Hoorn
Ook in Hoorn bleek de ruim gevulde pot in november leeg te raken en werd de regeling ineens tijdelijk stopgezet. De gemeente zegde, vanwege de populariteit en hogere kosten, tijd nodig te hebben om na te denken over een vervolg van de regeling.
Hoe werkt de starterslening?
Iedere gemeente is vrij om te bepalen of ze een starterslening willen aanbieden. En ook aan welke voorwaarden je moet voldoen. Maximale bedragen verschillen, maar soms is de lening ook alleen beschikbaar voor starters die al in een gemeente wonen.
Maximaal 20% van de koopsom mag geleend worden. En die mag niet hoger zijn dan de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) grens van 450.000 euro. Pas na drie jaar begin je met aflossen tegen een rente van 4 procent.
Dion en Floris kwamen er bij toeval achter. Maar eigenlijk net te laat om de aanvraag voor hun woning in te dienen. Het Hoornse stel vreesde dat hun droom daarmee in duigen viel. "Ik heb gebeld en toen werd verteld dat het eigenlijk te laat was. Maar uiteindelijk kon het toch net nog. We zijn de laatsten in Hoorn die nog een starterslening hebben gekregen."
Gemeenten potten voor miljoenen bij, behalve Stede Broec
Inmiddels liggen in Hoorn vier nieuwe scenario's voor. Van niks doen, tot 6,75 miljoen euro per jaar uittrekken om 150 leningen te kunnen verstrekken. Ook andere gemeenten trokken de afgelopen tijd al de portemonnee. Enkhuizen stortte vorig jaar al zeven ton bij en Drechterland deed begin dit jaar nog eens 350.000 euro in de pot. Opmeer trok eind vorig jaar 2 miljoen euro uit, Koggenland 1 miljoen.
Stede Broec is de enige gemeente met een lege pot, die geen extra geld uittrok voor startersleningen. "Er lopen nu 18 startersleningen. Pas als een lening weer is afgelost, komt er nieuw budget", legt een gemeentewoordvoerder uit.
'Banken moeten ruimer lenen bij aankoop woning'
Adviseur Arjan de Rijke is blij met de starterslening, omdat het ook voor doorstroming zorgt. Maar vooral hoopt hij ook dat banken soepeler worden met leningen. "Ze hebben natuurlijk te maken met regels. Maar je ziet nu dat mensen soms wel voor 1.500 euro mogen huren, maar een hypotheek van 1.000 euro niet haalbaar is."
Ook bij Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) dat de startersleningen namens de gemeenten verstrekt, merken ze hoe populair de lening is. De meest recente cijfers komen uit 2023. Toen werden er 67% meer leningen uitgedeeld dan in 2022.
Meer woningen bouwen als echte oplossing
"Maar het lost het fundamentele probleem op de woningmarkt, het structurele woningtekort, niet op", aldus Janneke Broers, relatiemanager Noord-Holland van SVn. "Voor een gezonde en toegankelijke woningmarkt is het noodzakelijk om de bouw van nieuwe woningen te versnellen, het bestaande aanbod beter te benutten en andere structurele oplossingen te omarmen. Ook daar zetten we ons actief voor in."