Prinses Ariane heeft last van haar ogen. Niet omdat ze verblind wordt door fonkelende kroonluchters of schittering van koninklijke edelstenen. Nee, net als miljoenen andere jongeren, tuurt ze te veel op haar telefoon. Haar oogleden openen zich naar een wereld van pixels, vol memes, selfies en TikTok-dansjes die eindeloos worden bekeken.
Oogartsen slaan alarm. In Azië is al 85% van de jongeren bijziend. De cijfers stijgen ook hier. Het oog raakt gewend aan korte afstanden en verliest het vermogen om veraf scherp te stellen. Dit is geen tijdelijke kwaal die simpel met een bril is op te lossen. Het oog verandert blijvend van vorm, een plastische herinnering aan jaren turen op een klein, oplichtend rechthoekje.
En dus rijst de vraag: wat nu? Stoppen met telefoons? Dat is alsof je een vis vraagt op het droge te overleven. Geen optie dus. De digitale wereld voelt inmiddels net zo onmisbaar als zuurstof. Dus hoe keren we dit tij zonder de gewoonte zelf te stoppen?
De oplossing is verrassend eenvoudig en toch revolutionair: meer buiten zijn! Dat is geen nostalgisch pleidooi voor boomhutten bouwen en eindeloos knikkeren, al zou dat een welkome bonus zijn. Nee, het is een biologische noodzaak. Daglicht helpt het oog te reguleren, voorkomt dat het zich te veel aanpast aan de korte afstand van het scherm. Slechts twee uur per dag buiten zijn maakt al een groot verschil, zo blijkt uit onderzoek. Natuurlijk licht is de vergeten vitamine voor onze ogen.
En buiten zijn in West-Friesland? Dat is bepaald geen straf. Hier strekt het landschap zich uit in eindeloze vergezichten. De lucht weerspiegelt zich in de talloze slootjes. De geur van gras en water vult je longen. De uitgestrekte polders geven de wind vrij spel. De karakteristieke stolpboerderijen vormen een rustgevend decor. Hier vergeet je even dat schermen bestaan. Kronkelende dijken en dromerige molens sieren het landschap. In het voorjaar kleuren bloeiende tulpenvelden de omgeving. Elke wandeling voelt als een levend schilderij. In West-Friesland is buiten zijn een cadeau. Redenen om binnen te blijven zijn er nauwelijks.
Maar laten we realistisch zijn: ‘ga meer naar buiten’ klinkt in de oren van veel jongeren net zo aantrekkelijk als ‘eet meer spruitjes’. Dus hoe maken we buiten verlokkelijk, verleidelijk, onmisbaar?
Misschien moeten we daarbij de aantrekkingskracht van schermen slim inzetten. Ontwikkel augmented reality-spellen die beweging stimuleren, zoals schatzoeken in een park of virtuele missies in de stad. Denk aan Pokémon GO, waarbij spelers buiten op avontuur gaan en digitale wezens vangen op echte locaties. Of maak TikTok-challenges die je alleen in de natuur kunt voltooien. Selfie-wedstrijden waarin je jezelf vastlegt in daglicht om de schoonheid van het echte moment te laten zien.
Laten we het zelfs verwelkomen: de smartphone als portaal naar de wereld in plaats van een gevangenis. Stappentellers, natuurherkenningsapps, nachtelijke sterrenkijk-challenges. Er zijn al initiatieven zoals de app Geocaching, waarbij je buiten op zoek gaat naar verborgen ‘schatten’, of iNaturalist, waarmee je planten en dieren kunt herkennen. De technologie hoeft geen vijand te zijn, maar een gids terug naar de werkelijkheid.
Want uiteindelijk gaat het niet alleen om bijziendheid. Het gaat om perspectief. Letterlijk en figuurlijk. Hoe langer we onszelf opsluiten in kleine schermen, hoe minder we zien van het grote geheel. Dus laten we het simpel houden: kijk omhoog, kijk om je heen. De wereld is er nog steeds. Ruimer, dieper en zoveel rijker dan welk scherm ook.