De gemeente Medemblik trekt in totaal 9 ton uit om illegale bewoning aan te pakken. Met een lijst met 800 verdachte adressen gaan vier handhavers bijna dagelijks op pad om sociale misstanden tegen te gaan.
Twee handhavers van de gemeente Medemblik komen op een grauwe middag in Abbekerk opgewekt naar buiten bij een koopwoning, nadat ze een bezoek hebben gebracht aan één van de 800 adressen. Deze locaties zijn in beeld gekomen door meldingen van buurtbewoners, politie of collega's van de gemeente.
"We controleren het aantal inschrijvingen op dit adres", zegt één van hen. Om privacy-redenen willen ze anoniem blijven. "We werden ontvangen door een herdershond, dus dan is het altijd even aankijken hoe dat gaat."
Eén fulltime handhaver
De rondgang is onderdeel van een project om de problematiek rondom illegale bewoning aan te pakken. Twee jaar geleden startte de gemeente met het registreren van meldingen, gevolgd door de aanstelling van een fulltime handhaver.
Huisvesting van arbeidsmigranten is al jaren een probleem in de regio West-Friesland. Duizenden seizoenarbeiders werken op het land of in de kassen. Boeren proberen soms zelf onderdak te regelen op eigen terrein, maar daar is vaak veel te weinig plek. Veel migranten belanden daarom in woonwijken, waar ze tijdelijk en tegen veel te hoge prijzen een kamer moeten huren, vaak zonder rechten en zonder vergunning.
Medemblik stelt nu, als eerste binnen de regio, een heel team aan illegale bewoning aan te pakken. Bij overtredingen volgt een boete of een waarschuwing.
Woningnood onder arbeidsmigranten is al veel langer een probleem in de regio. De komst van twee woningbouwlocaties in Wognum en Wervershoof, voor in totaal 600 arbeidsmigranten, moet de woningstroom in Medemblik bevorderen.
"Het project gaat verder dan alleen illegale bewoning", zegt de projectleider - die ook anoniem wil blijven. "We willen sociale misstanden tegengaan, maar kijken ook nadrukkelijk naar veiligheid in de panden waar we komen. Brandveiligheid is daar een belangrijk voorbeeld van."
Dat het flink fout kan gaan, bewees de fatale brand in Schellinkhout, begin 2023, waarbij de 38-jarige Edilene omkwam. Zij verbleef illegaal in een bedrijfsunit van een bedrijfspand aan de Dorpsweg.
Tekst gaat verder onder de foto.
Bewoners zijn bij een overtreding niet direct dakloos. "We handhaven op een menselijke manier", zegt de projectleider. "Het heeft weinig zin om mensen direct op straat te gooien. Dan krijg je een waterbedeffect. Je drukt het aan de ene kant weg, maar komt op een andere plek weer terug."
De handhavers komen van alles tegen, geven ze aan. "Vaak schrijnende gevallen, van mensen die veel te veel huur moeten betalen. Veelal arbeidsmigranten, maar we zijn ook wel eens gestuit op zes bewoners, die nergens anders een huis konden krijgen."
Controleren van 500 adressen
Hoe anders was de situatie bijna twee jaar geleden, toen één handhaver belast was met een lijst van 147 adressen. "Maar dit zijn alleen nog maar meldingen. Ik heb ook nog een lijst van zo'n 350 verdachte adressen", vertelde hij toen.
Een Poolse man stak destijds bij een woning in de binnenstad van Medemblik voorzichtig zijn hoofd naar buiten, nadat er op het raam werd geklopt. Eenmaal weer binnen kwam er nog een bewoner van boven en nog een man uit een klein kamertje tevoorschijn. "Die ruimtes waren niet groter dan 1,5 bij 2,5 meter. De huur? 2600 euro per maand. "Pure geldklopperij."
"Hoeveel paar schoenen staan er, hoeveel tandenborstels?"
Terug naar Abbekerk. Daar zijn drie jongeren aanwezig, naar verluidt één huishouden. "We gaan even na of dat inderdaad het geval is en geven de informatie door aan de jurist van de gemeente. Die neemt dan passende maatregelen."
De handhavers brengen de feitelijke situatie in kaart. "We letten op veel dingen als we binnen zijn. Bijvoorbeeld: hoeveel paar schoenen staan er, hoeveel tandenborstels? Dat kan een indicatie geven van het echte aantal bewoners. Als blijkt dat er regels worden overtreden kan de eigenaar van de woning in eerste instantie een waarschuwing verwachten."
'Niet de illusie op 0 te eindigen'
Met het optuigen van het projectteam zet de gemeente een serieuze stap in het handhaven van illegale bewoning. Lukt het om hier een einde aan te maken? "Dat is een utopie", zegt de projectleider. "Mensen moeten ergens wonen en agrariërs hebben personeel nodig. Dat zal zo blijven. Dus ik heb niet de illusie dat we op 0 meldingen eindigen."