Het waterschap Noorderkwartier gaat komende maanden boerenbedrijven controleren of hun koeienmest niet in de sloot terechtkomt. Maar hoe slecht is koeienpoep eigenlijk voor de waterkwaliteit?
Zo'n 330 veehouderijen in Noord-Holland Noord kunnen komende maanden een toezichthouder van het waterschap verwachten met een controlijst onder de arm.
Liggen er bijvoorbeeld mesthopen op het erf die met een regenbui de sloot inspoelen, wordt het afvalwater niet goed afgevoerd of rijdt de boer met zijn mestwagen te dicht langs de sloot? Dan kan een proces-verbaal volgen.
De reden voor de controle is simpel: koeienmest is een van de grootste veroorzakers van vervuiling in het water van Noord-Holland.
Het gaat om een jaarlijks onderzoek, laat de woordvoerder weten. Maar dit jaar staat er wel wat extra druk op. In 2027 moeten Nederland en alle andere Europese lidstaten voldoen aan de Europese normen voor schoon water. Als dat niet lukt, dreigen er flinke boetes. Met nog twee jaar tot de deadline en nauwelijks schoon water, staat Nederland er slecht voor.
Koeienmest doet groeien
Koeienmest heeft een slechte invloed op de waterkwaliteit, legt Sven Teurlincx van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) uit. "Als er te veel mest in het water terechtkomt, dan stijgt de concentratie voedingsstoffen zoals stikstof en fosfor.”
Die stoffen zorgen voor een extreme groei van bepaalde plantjes. “Alleen de snelst groeiende soorten overleven, terwijl andere planten verdwijnen", zegt Teurlincx.
Meestal wint eendenkroos de strijd om de sloot, die herkenbaar als een groene deken op het water ligt. Daaronder komt geen licht of zuurstof waardoor de ecologie verslechtert en de kans op vissensterfte toeneemt.
De rekening is voor de maatschappij
De 3.000 agrarische bedrijven in de regio zijn voor 50 procent verantwoordelijk voor het overschot aan stikstof en fosfor in water, zegt Teurlincx. "Uiteindelijk zal de maatschappij de rekening betalen voor de slechte waterkwaliteit. Niet door boetes uit Brussel, maar we zullen dat merken aan de kwaliteit van onze leefomgeving, problemen met drinkwatervoorzieningen en vervuild zwemwater."
Volgens melkveehouder René Staal uit Berkhout moet je als boer vooral heel 'secuur werken'. Hij blijft met zijn koeienmest ver genoeg van de sloot en houdt zijn boerderij schoon. Of het allemaal uitmaakt voor de kwaliteit van het water betwijfelt hij.
Als het waterschap bij de controle een overtreding constateert, door opzet of door nalatigheid, krijgt de boer een proces-verbaal. In de praktijk zal dat niet zo snel gebeuren, zegt Staal. "Ze hebben het aangekondigd. Iedereen heeft het nu wel goed voor elkaar."