De schaatswereld stond even stil toen de 'acrobaat van het ijs' plotseling overleed

Waar is Huisman, klinkt het sportcommentaar. Huisman komt eraan, Huisman in het zwart.

Het is een iconisch moment in de Nederlandse sportgeschiedenis. 8 januari 2009.

Voor het eerst sinds dertien jaar wordt er een schaatsmarathon gereden op natuurijs. Iedereen met ook maar een beetje hart voor de sport zit op het puntje van zijn stoel.

Na ruim 100 kilometer zwoegen door de mist op de Oostvaardersplassen wordt de massasprint ingezet. 

Sjoerd Huisman, dan 23 jaar, gaat iedereen voorbij. De 'acrobaat van het ijs' wordt Nederlands kampioen.

Na de finish valt hij op zijn knieën, glijdt over het ijs, vuisten gebald. 

"Ik heb hem eigenlijk nooit gevraagd of hij dit nou allemaal van tevoren al had bedacht, stom hé? Maar het zou me niets verbazen. Alleen een handje in de lucht was niets voor hem. Dit is typisch Sjoerd."

Mark, 35, zit aan de eettafel van zijn huis in het Noord-Hollandse dorp De Rijp. Zijn jongste dochtertje, blonde krullen, waggelt door de kamer met een kleurboek. 

Hij kijkt naar een replica van het bronzen beeld van die finish. Het meest euforische moment in het veel te korte leven van Sjoerd.

Op de zijkant staat wedstrijdnummer 24. Door de schaatsbond niet meer uitgegeven sinds zijn dood. 

Schaatsen op de sloot in Andijk

Sjoerd is drie jaar ouder dan Mark. En toch speelden ze als kleine jongens vaak samen.

"Dan gingen we schaatsen op de sloot achter ons huis in Andijk met onze andere broer Remko. Of naar ijsbaan De Toemer in het dorp. Daarna warme chocolademelk drinken in de kantine."

Toch wilde Sjoerd, als enige van het schaatsgezin Huisman, in eerste instantie liever op voetbal. "Hij was atletisch gebouwd. Sportief." 

Hij deed de balsport niet onverdienstelijk, maar merkte ook dat hij afhankelijk was van de prestaties van anderen. En zag bovendien hoe zijn oudere zus Mariska grote successen boekte op het ijs.

"Toen hij haar thuis zag komen met allemaal bekers en medailles wilde hij dat ook. Hij wilde prijzen winnen."

Hij blijkt, getuige een mooie column van schaatsjournalist Carl Mureau, een van de rapste sprinters van zijn generatie.

Mark herinnert zich de ritjes in de auto naar de Alkmaarse IJsclub. Trainen op de toen nog enige grote ijsbaan in de regio. 

Bij de senioren kiest Sjoerd voor de lange afstanden. Met schaatsen, maar ook op de inline skates wint hij dan ook meerdere 'bekers en medailles'.

Comeback na ongeluk

"Sjoerd deed alles op geheel eigen wijze. Op gevoel. Hij deed eigenlijk waar hij zin in had. Maar altijd met heel veel plezier."

In april 2011 wordt de blonde West-Fries onderweg naar het NK skeeleren onwel achter het stuur. Hij botst op een stilstaande auto. 

Hij overleeft het ongeluk, maar het gaat daarna lichamelijk minder met de Noord-Hollander. 

"Maar eigenlijk was hij die december wel weer zo goed als hersteld. Zijn snelheid was terug. Hij had net nog een wedstrijd geschaatst en het Nederlands Kampioenschap in januari leek veelbelovend."

Dan. De telefoon van Mark, dan 24, gaat op 30 december 2013. Het is de vriendin van Sjoerd. 

"Ze kreeg hem niet te pakken en hij deed de deur ook niet open. Ik was toen al onderweg naar zijn huis in Avenhorn."

Hij valt even stil aan de tafel in De Rijp. Marks dochter kruipt bij hem op schoot. "Alsof ik het toen al voelde of zo."

Zijn broer Sjoerd Huisman overlijdt op 27-jarige leeftijd aan een acute hartaanval.

De hele sportwereld is in shock. 

"Het voelde als een slechte droom", zegt Mark daarover. "De wereld zakte onder mijn voeten vandaan. En daarna stond de wereld heel lang stil."

Hey Brother, there’s an endless road to re-discover galmt op 3 januari door de ijsbaan de Westfries in Hoorn. 

Hey Brother van Avicii

Vooraan de kist van Sjoerd lopen zijn broers.

"We zeiden altijd brother tegen elkaar. En het liedje Hey Brother van Avicii was vlak voor zijn dood uitgekomen, dus daarom hadden we dit uitgezocht. Of Sjoerd het weleens had gehoord? Dat moet wel, hij zat zo vaak in de auto naar de ijsbaan met de radio op."

Het is die avond zijn allerlaatste rondje. Mark: "Het is er volgens mij nog nooit zo druk geweest. Er waren echt gigantisch veel mensen. Dat deed ons goed."

Hij spreekt die dag zelf nog door de microfoon, maar weet de woorden nu niet meer. 

Sjoerds ploeggenoot Erik Hulzebos zingt een lied en directeur van de schaatsbond Arie Koops noemt hem een gewaardeerde en populaire sportman.

"Er was niemand die topsport zo kon verbinden met sportparticipatie als Sjoerd. Kinderen liepen weg met hem. Hij was hun held, maar toch voor iedereen aanraakbaar. Een groot kampioen, maar voelde zich voor niemand te groot."

Zorgzame oom

De legacy van de Andijker leeft voort in dat bronzen beeld op tafel bij Mark. Elk jaar wordt er een exemplaar van deze ‘Sjoerd Huisman Bokaal’ uitgereikt aan de winnaar van de marathon van Hoorn.

Het was tijdens die uitreiking afgelopen november op ijsbaan de Westfries dat een wildvreemde man met verschrikte ogen op Mark afstapt en hem zijn 'reïncarnatie' noemt. 

"Hij zei ook nog dat ik wel een broer van Sjoerd zou kunnen zijn. Ik zei: nou, dan heb ik leuk nieuws voor je."

Binnen de familie Huisman wordt vooral het hoge woord van Sjoerd gemist. "Hij was altijd van het praten. We belden ook om de dag. Hij was bijzonder. Dat precies hij dood is gegaan, pure pech."

Het kleine meisje met de blonde krullen en haar tekenboek vraagt weer om aandacht. Mark laat een bladzijde zien. "Kijk Flo, je kan deze schaatsende poppetjes nog inkleuren."

Ooit zal ook zij zien hoe erg haar vader op zijn broer lijkt. "Als ik naar mijn kinderen kijk, vraag ik me af wat voor oom Sjoerd was geweest. Ik denk een hele leuke en zorgzame. Een die plezier boven alles stelt."