Drank vloeit rijkelijk in Noord-Holland Noord, vooral op het platteland, maar waarom?

"Mogelijk speelt de cultuur hierbij een rol", zegt adviseur alcohol- en drugspreventie Patrick van Iperen van kennisinstituut Trimbos. Hij doelt op de dorpskermissen en schuurfeesten in de regio. "Als het eenmaal in de cultuur zit, is het moeilijk om dat eruit te krijgen." Toch kan hij niet precies verklaren waarom de cijfers in de gemeenten in het noorden van Noord-Holland qua alcoholgebruik er bovenuit steken. 

Niet iedere gemeente in Noord-Holland Noord is hetzelfde wat betreft het drankgebruik. Zo zijn er in Hollands Kroon, Koggenland en Schagen veel bingedrinkers onder scholieren te vinden. Zij drinken vijf of meer drankjes tijdens één gelegenheid. In de regio's Den Helder, Alkmaar en Hoorn ligt dat percentage lager. Het aantal overmatige drinkers ligt in landelijk gebied hoger dan in steden. West-Friesland staat zelfs bekend om de ‘zuipcultuur’.

Dorpskermissen en schuurfeesten 

Hij verwijst naar de dorpskermissen, carnaval en schuurfeesten die zo kenmerkend zijn voor de regio. "Als drinken eenmaal onderdeel van de cultuur is, wordt het moeilijk om die gewoonte uit te bannen." Toch kan Van Iperen niet precies verklaren waarom gemeenten in het noorden van Noord-Holland opvallen door hun hoge alcoholgebruik.

Niet elke gemeente in Noord-Holland Noord vertoont hetzelfde drinkgedrag. In Hollands Kroon, Koggenland en Schagen bijvoorbeeld, is er een opvallend aantal bingedrinkers onder scholieren. Deze jongeren drinken vijf of meer drankjes in één keer. In regio's als Den Helder, Alkmaar en Hoorn ligt dat percentage lager. Over het algemeen ligt het aantal overmatige drinkers in landelijk gebied hoger dan in stedelijke gebieden. Op het platteland is het voor jongeren namelijk makkelijker om zonder enig toezicht alcohol te drinken.

Tekst gaat hieronder verder.

Een bekend voorbeeld van zo'n plek is de 'zuipkeet'. Een eigen ruimte, vaak in een schuur bij boeren op het erf, in achtertuinen of op zolder, waar jongeren samen komen om te drinken.

"Op het platteland zijn er minder voorzieningen dan in steden, dus gaan jongeren die zelf creëren", legt Jannyke van Ballegooijen, projectleider van Plattelandsjongeren Nederland, uit. Volgens haar hoort het bij de cultuur en groeien ze daarmee op. 

De thuiskroeg van Thijs

De 22-jarige Thijs uit Hoogkarspel kan erover meepraten. Na goedkeuring van zijn ouders bouwde hij in 2019, samen met zijn vriendengroep, een lege schuur om tot een keet - zeg maar gerust een thuiskroeg. Het is een plek waar ze graag samenkomen. "Er wordt hier wel wat gedronken", geeft hij eerlijk toe. "Het hoort erbij."

Sharon, de moeder van Thijs, beaamt dat de keet bekendstaat als dé plek waar jongeren beginnen met drinken, maar benadrukt dat er altijd ouderlijk toezicht is. "In het begin maakte ik me wel zorgen. Ik vroeg me af of we ze niet een vrijbrief gaven", vertelt ze. "Maar als ze uitwonend waren, had ik daar ook geen controle over gehad. Toen ze jonger waren, hield ik ze vaker in de gaten en greep ik in wanneer nodig."

Opvoeding speelt hierin een belangrijke rol. De omgeving waarin je opgroeit, heeft een grote invloed op je gedrag, legt Van Iperen van het Trimbos-instituut uit. "Zien drinken doet drinken. Als iedereen om je heen drinkt, is de kans groter dat je als jongere ook begint."

Volgens het Trimbos-instituut is het een veelgehoord argument: 'Beter thuis of in de keet dan in de kroeg of discotheek'. Van Iperen wijst erop dat ouders op het platteland vaak sneller bereid zijn het drinken goed te keuren of zelfs hun kinderen alcohol te geven. "Zolang drinken als normaal wordt beschouwd, blijf je in een vicieuze cirkel."

Tekst gaat hieronder verder.

Het drinken van alcohol is problematisch, maar een ander probleem begint al een stap eerder, waarschuwt GGD Hollands Noorden. Jongeren onder de 18 kunnen namelijk nog steeds te gemakkelijk aan alcohol komen, en dat baart zorgen.

Uit recent onderzoek bij 755 verkooppunten blijkt dat 75 procent de leeftijdsgrens van 18 jaar niet naleeft. Vooral sportkantines scoren slecht. Ook gemeenten zijn geschrokken en pleiten voor strengere handhaving om de situatie te verbeteren.

Om de risico’s van alcoholgebruik beter inzichtelijk te maken, focussen het Trimbos-instituut en de regio zich vooral op preventie en voorlichting. In Noord-Holland Noord gebeurt dit via ‘In Control of Alcohol & Drugs’, een regionale aanpak om alcoholgebruik te verminderen en te voorkomen.

Van Iperen: "Samen met gemeenten, scholen, jongerenwerkers en verslavingszorg proberen we het bewustzijn bij ouders te vergroten. Opvoeding is de basis. Ouders hebben veel meer invloed op het drinkgedrag van hun kinderen dan ze vaak zelf beseffen. Maar het veranderen van een cultuur is lastig en vraagt om een lange adem."