De woningnood is al jaren door het hele land voelbaar, maar in Amstelveen is ook 'scheefwonen' een flink probleem. Relatief veel mensen wonen in een huis waarvan de huur eigenlijk te hoog of te laag is voor hun inkomen. Documentairemakers Tanja Warning en Annemarije Rus doken in de krappe, benauwde Amstelveense woningmarkt.
"Het was vaak het gesprek op huisfeestjes: waar we woonden, voor hoeveel en hoe lang nog?", verklaart Rus de drang die ze in 2022 voelden om een documentaire te maken over het hete hangijzer. "We hadden veel mensen om ons heen die last hadden van de krapte op de woningmarkt."
'Als eind-twintigers en begin-dertigers in Amsterdam' ervaren Rus en Warning (zie foto hieronder) rond die tijd zelf óók hoe moeilijk het is om aan geschikte woonruimte te komen. "Onze woonsituatie beperkte ons in ons persoonlijk leven, want hoe kun je een fijn huis creëren als je weet dat je er over drie maanden weer kan worden uitgezet?"
Het onderzoek en de zoektocht naar een geschikte invulling van de documentaire, leidt de documentairemakers naar Amstelveen. "Waar de wachttijden voor sociale huur nog hoger liggen dan in Amsterdam, en waar de huizen nog duurder zijn."
"....het ultieme bewijs dat het niet goed gaat met de woningmarkt en lokaal beleid faalt"
Daar komen ze in contact met Michelle. "Een economisch dakloze moeder. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen haar verhaal centraal te stellen. Want als zelfs mensen met een baan en zonder bijkomende problematiek geen dak boven hun hoofd kunnen vinden, is dat het ultieme bewijs dat het niet goed gaat met de woningmarkt en lokaal beleid faalt."
Rus en Warning zijn voor hun docu ook op zoek gegaan naar het antwoord op de vraag waarom er zo weinig beschikbare woonruimte is. "Er is in Amstelveen jarenlang geen socialehuurwoning bijgebouwd. Dat was een politieke keuze. Daarnaast is er nog veel leegstand en daar wordt nog te weinig op gehandhaafd."
Scheefwonen in Amstelveen
Veel woningzoekenden met een laag inkomen zijn gedwongen om een (te dure) woning in de vrije sector te huren. Dat heet scheefwonen en is ook in Amstelveen een flink probleem: 10 procent van de lage inkomens en 18 procent van de middeninkomens huurt noodgedwongen in de vrije sector (cijfers uit 2022).
Rus en Warning ontdekten dat veel politici ook 'worstelen met de balans om iedereen tevreden te houden'. Dat geldt ook voor woonwethouder Adam Elzakalai, die aan de docu meewerkte. "Hij heeft ons een inkijkje gegeven in zijn werk als wethouder. Michelles situatie liet hem niet koud."
Toch verwachten de documentairemakers dat de situatie op de Amstelveense woningmarkt er op korte termijn niet beter op wordt. "We zien weinig plannen om de wachttijden voor sociale huur in Amstelveen te verkorten. En de socialehuurwoningen die wel worden gebouwd, lijken steeds kleiner te worden."
NH zendt de documentaire Scheef morgen (zaterdag 28 december) om 17.11 uit op televisie. Eerder op de dag verschijnt een ingekorte versie van de documentaire op dit platform.
Ook in Amsterdam is het nog altijd behelpen. "Tanja (Warning, red) moet in maart haar antikraakwoning uit, en ze heeft nog niets anders. Dus de thematiek blijft relevant en actueel voor ons." Met een knipoog: "Dus mochten er lezers zijn die een dikke villa over hebben, zijn ze welkom."
Ze vinden dat de politiek strengere eisen moet stellen aan nieuwbouwprojecten, en socialewoningbouw moet subisidiëren, om zo te garanderen dat er voor iedereen voldoende woonruimte is. "Na de Tweede Wereldoorlog had Nederland geen geld, maar is er wel enorm veel gebouwd", besluit Rus. "Als je het probleem echt wil oplossen is er altijd een weg."