In West-Friesland wordt op veel verschillende manieren afval ingezameld. Bijna iedere gemeente doet het anders. Zo betaal je in Medemblik per keer dat de grijze container wordt geleegd, maar overweegt Hoorn juist om naar vier vuilnisbakken over te stappen. Zijn al die verschillen wel een goed idee?
Afval moet beter gescheiden worden, dat is het doel van de Rijksoverheid, omdat dat beter voor het milieu is. Het aantal kilo restafval per persoon zou al in 2020 onder de honderd kilo moeten liggen. Maar er is bijna geen gemeente die dat haalt.
Meer groente- en fruit, dan restafval in grijze bak
In West-Friesland lukt dat alleen Medemblik, met 74 kilo. In Hoorn is het bijvoorbeeld het dubbele: 149 kilo. Dat komt vooral omdat het afval in Hoorn niet goed wordt gescheiden. Slechts twintig procent is echt restafval, zoals te zien is in onderstaande afbeelding. Het grootste aandeel is gft (groente-, fruit- en tuinafval) en etensresten. Een beeld dat bij meerdere gemeenten te zien is.
Tekst gaat verder onder de impressie van al het afval in Hoorn dat tussen het restafval belandt.
Minder afval en beter scheiden is bovendien beter voor de portemonnee. Want de kosten voor het verwerken van restafval stijgen hard de komende jaren. Nu kost het nog 38,23 euro per ton, maar in 2027 is het bedrag al verdubbeld. En dan komt er ook nog een CO2-heffing aan.
Kosten verwerken restafval stijgen enorm
"Wij verwachten in 2030 dan ook een stijging van de kosten voor het verwerken van restafval van zo’n zestig tot tachtig procent", aldus een woordvoerder van afvalverwerker HVC. Kosten die uiteindelijk worden doorberekend aan de inwoners.
Maar wie de zeven West-Friese gemeenten naast elkaar legt, ziet dat iedereen het op zijn eigen manier heeft geregeld. Neem Enkhuizen: daar verschilt het al afhankelijk van waar je woont. Is dat bijvoorbeeld buiten het centrum, dan wordt plastic afval apart ingezameld. Maar in de binnenstad hoef je plastic afval niet te scheiden. Dat gebeurt achteraf bij HVC.
Vier afvalcontainers in Hoorn?
In Hoorn wordt momenteel nagedacht over een nieuw afvalsysteem. Uit een enquête kwam naar voren dat inwoners een aparte container willen voor oud papier, om te voorkomen dat papier rondvliegt of nat wordt. Aangezien het ophalen van oud papier ook een inkomstenbron is voor veel verenigingen, wordt daar nog naar gekeken. "Die mogen er geen financieel nadeel van ondervinden", legt een gemeentewoordvoerder uit.
In totaal liggen drie opties voor in Hoorn. Bekijk in deze explainer hoe het zit:
En dan is er nog het recycletarief. Daarbij betaal je een lager basistarief, maar vervolgens wel per keer dat je de grijze bak aan de weg zet. Des te beter je afval scheidt, des te goedkoper moet je uit zijn. In Medemblik werken ze al sinds 2022 op deze manier en is de gemeente blij met de resultaten. Drechterland start in januari met dit systeem.
Ook HVC is voorstander van deze methode, legt de woordvoerder uit. "We zien over het algemeen wel dat gemeenten die een prijsprikkel hebben ingevoerd het goed doen." In Hoorn liggen nu drie opties voor, maar het recycletarief staat daar niet tussen. "Dat is voor Hoorn nu geen optie. We kijken naar andere manieren om bewuster om te gaan met afval en beter te scheiden. Maar we volgen de ontwikkelingen die in de toekomst wellicht kunnen passen", legt de gemeentewoordvoerder uit.
Toch geeft afvalverwerker HVC wel aan dat er in Hoorn meer nodig is. "Er worden stappen gezet. Maar met alleen vier containers aan huis wordt de doelstelling van honderd kilo restafval per inwoner niet gehaald. Hier adviseren we de gemeente ook over."
Tekst loopt door.
Wat HVC betreft zijn de vele verschillen in West-Friesland om afval in te zamelen geen probleem. "Minder verschillen is misschien wel efficiënter. Maar gemeenten halen met andere methodes wellicht betere milieuresultaten. En bovendien kan het ook leiden tot meer draagvlak onder inwoners."
Nascheiden bij de afvalcentrale niet wenselijk
En hoewel de afvalverwerker ook bij de eigen centrale afval kan scheiden, geniet dat niet de voorkeur. "Soms kan het niet anders. Maar behalve dat het duurder is, zien we ook dat als mensen het zelf doen, het leidt tot (kwalitatief) betere afvalscheiding en het voorkomen van afval", aldus de HVC-woordvoerder.
En hoe cliché ook, de beste methode is volgens HVC minder afval creëren. "Voorkomen is beter dan genezen. Afval dat niet opgehaald wordt, levert geen CO2-uitstoot en kosten op. Als eerste afvalbedrijf zijn we gestart met de nieuwe strategie 'Wij gaan voor Afvalvrij'. We adviseren en ondersteunen gemeenten hierbij. Het doel is om te stimuleren dat inwoners minder (nieuwe) spullen kopen en meer delen, lenen, tweedehands kopen of langer met hun huidige spullen doen. Dat zorgt uiteindelijk voor een kleinere afvalberg."
Hoe wordt de afvalinzameling bepaald?
Afvalverwerker HVC heeft met iedere West-Friese gemeente een afzonderlijk contract afgesloten om het afval in te zamelen. Maar het zijn de gemeenteraden die het specifieke afvalbeleid bepalen.