Start van hoofdcontent
nl

Longarts in de klas en hesjes aan: scholen worstelen met aanpak van vapende scholieren

31 oktober 2024, 06.15 uur · Door Jeroen Rooseboom de Vries

Middelbare scholen in Noord-Holland nemen soms forse maatregelen om het aantal leerlingen dat vapet terug te dringen. Uit een rondgang van NH langs verschillende scholen blijkt dat zij worstelen met de aanpak van de groep vapende scholieren. 

"Een lastig probleem", constateert ook Marja Steensma van het CSG Jan Arentsz in Alkmaar. De vape rukt namelijk in ongekend tempo op op de middelbare school. Uit recent onderzoek van GGD Hollands Noorden en het RIVM blijkt dat één op de drie jongeren ooit heeft gevapet en dat één op de elf jongeren zelfs iedere dag vapet. Dat is een verviervoudiging in vergelijking met 2019. 

Tekst loopt door onder de afbeelding.

De vapes met smaakjes als perzik of watermeloen hebben een enorme aantrekkingskracht op jongeren - Foto: ANP /HOLLANDSE HOOGTE /ROBIN UTRECHT

Het is een doorn in het oog van de middelbare scholen. Sinds augustus 2020 is het roken op schoolpleinen verboden en het lurken aan een sigaret leek steeds minder populair te worden onder jongeren. Tot opeens de vape opdook, die met zijn fruitige smaakjes en felle kleurtjes de ene na de andere tiener betoverde.

Toegangsdeuren verwijderd

De scholen houden er allemaal hun eigen regels op na om het aantal vapende leerlingen terug te dringen. Daarin gaat de een verder dan de ander. Op het Da Vinci College in Purmerend kwam het voor dat scholieren stiekem op de wc's vapeten. "Daarom is het invalidetoilet voorzien van een slot en hebben we de toegangsdeuren van enkele toiletgroepen verwijderd", laat Frank Slijkerman van de Purmerendse Scholengroep weten. Als een leerling betrapt wordt op vapen in de school, worden de ouders geïnformeerd en de leerling geschorst.

Bij Scholen aan Zee in Den Helder mogen leerlingen na de herfstvakantie alleen nog vapen met toestemming van de ouders. Iedere leerling die ook daadwerkelijk toestemming heeft, krijgt voorlichting over de gevaren van de e-sigaret. Als ze dan nog steeds willen vapen, moeten ze in de pauzes hun schoolpas inleveren en krijgen ze een hesje dat ze moeten dragen tijdens het vapen.

Tekst gaat verder onder de foto.

Leerlingen van Scholen aan Zee moeten na de herfstvakantie een hesje aan tijdens het vapen - Foto: NH Media

Op de vmbo-school van Vonk in Alkmaar mogen sinds vorig schooljaar alleen ouderejaars nog, met een rookpas en na toestemming van de ouders, roken. "We faseren dat langzaam uit, dit schooljaar geldt de rookpas alleen nog voor leerjaar vier", zegt Linda van der Eijk van Vonk. In het schooljaar 2025/2026 mag niemand meer om of bij de school roken.

"Wat Scholen aan Zee doet, vind ik ver gaan"

Marja Steensma van CSG Jan Arentsz

Maar de scholieren laten zich natuurlijk niet zomaar tegenhouden door een rookvrij schoolplein. Tijdens pauzes en tussenuren verplaatsen zij zich naar buiten de schoolpoort, of ze trekken de wijken rondom de scholen in. Dat zorgt soms voor overlast en daar worden de scholen op aangekeken. 

Marja Steensma van het Jan Arentsz ziet daarom ook niks in de plannen van Scholen aan Zee om leerlingen met hesjes aan te laten vapen. "Wat Scholen aan Zee doet, vind ik ver gaan. Wij kiezen daar niet voor, omdat we weten dat het gevolg is dat leerlingen zich in de speeltuin en in de wijk gaan verstoppen. Dan zadelen we buurtbewoners op met ons probleem."

Surveilleren in de wijk

Om dat te voorkomen, surveilleerde het Da Vinci College in Purmerend afgelopen lente en zomer in de omliggende wijken om vapende leerlingen te signaleren en zo overlast voor de buurt in te perken. En het Regius College stuurde onlangs een brief naar buurtbewoners met vragen over eventuele overlast. "We hebben al veel tips gekregen. Die gaan we nu analyseren", aldus Annette van Diepen, adjunct-directeur vmbo/pro. 

2-havo klas van Regius winnaar van Smokefree Challenge

Klas 2BHV van het Regius College won vorig schooljaar de Smokefree Challenge van het Trimbos Instituut. Zes maanden lang raakte geen enkele leerling een sigaret of vape aan. Dat werd beloond: de leerlingen wonnen een dagje in pretpark Walibi voor de hele klas.

Tekst gaat verder onder de foto.

Leerlingen van het Regius College hebben de eerste prijs in de Smokefree Challenge 2024 gewonnen - Foto: ANP/ Hollandse Hoogte/ Jean-Pierre Jans

Uiteindelijk is en blijft preventie het toverwoord voor de scholen. Ze zetten bijvoorbeeld diverse programma's in om de leerlingen van de vape af te houden, zoals de Smokefree Challenge, Samen Fris en Frisse Start van de GGD en Brijder. Daarnaast komt op het Regius College in Schagen een longarts langs in de klas en op ouderavonden om uitleg te geven over de gevaren van vapen.

Bij het Jan Arentsz in Alkmaar spreekt de conciërge de minderjarige, vapende leerlingen aan. Op vrijdag komt er een jongerenwerker langs die het gesprek aangaat met de vapers bij de schoolpoort. Marja Steensma van de Alkmaarse school: "We gaan binnenkort ook andere activiteiten organiseren. Zo hopen we een positief signaal af te geven aan de scholieren."