Noord-Holland Noord heeft te maken met vergrijzingsproblematiek. Dat drukt zwaar op bijvoorbeeld de zorg, maar met de juiste aanpak kunnen ouderen een samenleving juist nog veel bieden. "Zonder ouderen kunnen wij wel sluiten", zegt Andrea Landman, directeur van twee welzijnsorganisaties.
Andrea Landman heeft in haar werk veel te maken met ouderen en zou ook niet zonder ze kunnen. Ze is directeur van welzijnsorganisaties in zowel Bergen als Heiloo. "Driekwart van ons vrijwilligersbestand in Bergen is op leeftijd. Zij zijn dus vrijwilliger, maar ook de doelgroep."
Ouderen hoeven geen blok aan het been van de samenleving te zijn, vindt Landman. "Het gaat erom hoe je er mee om gaat. Zonder ouderen zouden wij wel kunnen sluiten. En ouderen kunnen nog wel degelijk veel bijdragen. Wij hebben vrijwilligers van negentig. Naar vermogen en draagkracht kunnen ze nog veel doen."
"Zo hebben we in Heiloo een 86-jarige vrouw die dementerend is, maar die ook vrijwilliger bij ons is. Hoewel ze vergeet wat mensen besteld hadden, kan ze nog wel koffiezetten. Iemand anders zegt tegen haar wat ze willen."
Tekst gaat verder onder de foto.
Ook de Schoorlse huisarts Erik-Jan Hartendorp is er voorstander van om mensen actief te laten blijven. "Ik heb altijd geleerd: spieren moet je gebruiken, anders verlies je de spierkracht. Daarom is bewegen ook goed. Je hebt overal ter wereld een aantal blue zones, waar mensen extreem oud worden. De overeenkomst is dat mensen daar actief blijven deelnemen aan de samenleving. Het blijft belangrijk om je nuttig te voelen. Breng de bejaardenhuizen daarom alsjeblieft niet terug, die opbergbakken, zoals is voorgesteld. Laat mensen actief blijven."
Het is ook waar het zwaar vergrijsde Bergen op inzet, laat een woordvoerder van de gemeente weten. Er wordt vooral gefocust op preventie, denk aan initiatieven als Welzijn op recept - waarbij huisartsen waar nodig mensen doorsturen naar welzijnsorganisaties, cursussen valpreventie en sportlessen. "Ook het verstevigen van de sociale basis is belangrijk. Als de sociale basis goed staat, werkt dat ook al preventief. Dit betekent dat we meer naar elkaar omkijken met zijn allen en mantelzorg ondersteunen en stimuleren. Dit zie je terug in de campagne 'Goud voor elkaar'."
Cognitieve fitness
Niet alleen in Bergen wordt bewegen en actief blijven aangemoedigd. Ook Team Sportservice Schagen probeert ouderen in beweging te houden. Zo zijn er wandelgroepen, bieden ze het programma 'doortrappen' aan om mensen zo lang mogelijk veilig te laten fietsen en geven ze beweeglessen. Ook geven ze cognitieve fitness, die de hersenen gezond moeten houden.
In Hoorn is vorige week het programma 'Herontdek je brein' gestart, ter voorkoming en vertraging van dementie bij mensen met milde geheugenproblemen. En op Texel is er het programma 'Kerngezond Texel' met als doel de eilanders zo gezond mogelijk oud te laten worden.
Verjaardagsfeest voor alle 70-jarigen
Bij welzijnscentrum Trefpunt in Heiloo proberen ze mensen zo vroeg mogelijk te benaderen, door met een bakfiets alle straten langs te gaan en mensen een kaartje van het Trefpunt te geven. "Stel dat er iemand is die aangeeft hulp nodig te hebben en de buurman blijkt graag te willen helpen, dan kun je ze makkelijk aan elkaar koppelen", zegt Andrea Landman. "En we zijn bezig om dit jaar een verjaardagsfeest voor alle 70-jarigen te organiseren, waarbij we ook een woningcorporatie uitnodigen, onder het motto: 'denk na over straks'. Nu benaderen we in Heiloo pas mensen als ze 80 en 85 jaar oud zijn. Maar dan ben je eigenlijk al te laat."
Tekst gaat verder onder de foto.
In Bergen werkt ook gewerkt aan een woonzorgvisie, aldus de gemeente. "Hierin is specifiek aandacht voor ouderen. Verder zitten we midden in het project Vitale Kernen. Hier werken we aan een aanpak om de leefbaarheid en vitaliteit van een aantal kernen te verbeteren."
Er wordt ook nagedacht over passende woningen voor senioren. Dat zal voor veel inwoners meer dan welkom zijn, gezien de ervaringen van Andrea Landman van Stichting Welzijn Bergen: "Als mensen in Bergen 85 of 90 jaar worden, benaderen wij ze preventief om te horen of ze hulp of ondersteuning kunnen gebruiken. De belangrijkste vraag die dan wordt gesteld, en waarbij wij niet kunnen helpen is: 'kunt u me helpen uit mijn huis te komen?'"
Veel ouderen blijven noodgedwongen lang in hun huis wonen, waardoor doorstroming ook stil komt te liggen. Dat Bergen het splitsen van woningen gratis heeft gemaakt, in de hoop dat de woningnood minder wordt, heeft het probleem niet kleiner gemaakt. Slechts weinigen maken gebruik van de regeling, omdat er nog veel haken en ogen aan zitten.
Texel en West-Friesland
Op Texel ligt de nadruk ook op meer woningen. Niet alleen voor jongeren - om de vergrijzing zo proberen tegen te gaan, maar zeker ook voor ouderen. "We zetten daarbij vooral in op sociale huur, middenhuur en betaalbare koop. Daarnaast beschermen we de woonmarkt zodat (jonge) Texelaars meer kans hebben op een huur- of koopwoning."
"Innoveren wordt ontmoedigd door alle regels"
Het Westfries Woonzorgpact richt zich er voornamelijk op dat mensen in de West-Friese gemeenten worden ondersteund om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen, en daarnaast dat er voldoende nieuwe woningen bij komen. In totaal moeten er in 2030 ruim 2.200 nieuwe ouderenwoningen worden gebouwd. En daar zit wel een wensenlijst aan vast. Bij voorkeur dicht bij faciliteiten, zoals een supermarkt en ook zodat mensen bij elkaar kunnen komen.
Samenwerken
Voor Andrea Landman van Stichting Welzijn Bergen is het klip-en-klaar: meer woningen zijn een groot deel van de oplossing, maar dat niet alleen. "Wat mij betreft zit de oplossing er ook in dat zorgprofessionals, organisaties en instanties meer moeten samenwerken. Het wordt alleen zo ingewikkeld gemaakt door allerlei stappen, regels, subsidies enzovoorts. Zo wordt innoveren ontmoedigd door de regeltjes. Maar de urgentie en denkkracht van de mensen is er wel."